Styrax
Storaxboom, de Nederlandse naam van dit plantengeslacht klinkt niet woest aantrekkelijk en doet ook eigenlijk geen recht aan dit prachtige boompje. De naam sneeuwklokjesboom was helaas al vergeven aan Halesia, maar daarmee beschrijven we de Styrax al veel beter. De bloemen van Styrax japonicus doen namelijk best veel aan sneeuwklokjes denken. Niet qua bloeitijd overigens, want die valt in de zomer, maar wel qua vorm. En dan ook niet een enkel sneeuwklokje, maar hele velden vol.
Er zijn verrassend veel meer soorten en cultivars dan we geneigd zijn te denken. Letterlijk tientallen verschillende storaxbomen zijn er voor ons klimaat geschikt. Niet dat ze nu allemaal in grote getale te vinden zijn bij de gewone tuincentra, maar natuurlijk wel bi de Bloeimeesters… De variatie zit met name in de bloemkleur die wit of roze kan zijn, de kleur van de bladeren, uiteenlopend van groen tot chocoladebruin en de groeivorm. Er zijn cultivars die tamelijk steil rechtop groeien maar ook elegante treurvormen.
Styrax japonicus
Styrax japonicus is de meest algemene soort en hiervan zijn dan ook veruit de meeste cultivars geselecteerd. Ruwweg zijn die in twee groepen onder te verdelen. De echte boomvormen met een keurig doorgaand groeiende stam en een eironde kroonvorm en de struikvormen die wat grilliger groeien en over het algemeen wat breder worden. Vroeger werden ze zelfs botanisch verdeeld langs deze grenslijn. De boomvormen luisterden naar de naam Styrax japonicus var. fargesii en de struiken gewoon Styrax japonicus. Sterker nog, de fargesii zou alleen uit China komen en de japonicus alleen uit Japan.
Tegenwoordig wordt daar wat losser mee omgegaan en zijn die botanische scheidslijnen wat vager geworden. Een prachtig voorbeeld van die wat grilliger groeiende types staat voor het raam van mijn kantoor. Daar staat namelijk de oorspronkelijke introductie van de roze bloeiende Styrax japonicus ‘Pink Chimes’ in Europa. Deze Japanse cultivar bloeit nu ieder jaar overdadig met vele duizenden bloemetjes, een geweldig gezicht. Het is ondertussen best een flinke struikboom geworden, zeker zes meter hoog en vier meter doorsnede, maar daar heeft hij bijna mijn hele leven over gedaan.
Boompjes
De andere soorten die we in tuinen goed kunnen gebruiken zijn wat groter van blad en gedragen zich op den duur ook als boompjes, al beginnen ze hun bestaan in de tuin vaak als struik. Echte keurige bomen worden het dan ook nooit, met een kaarsrechte stam van 2 meter en een net kroontje. Het blijven altijd wat grilliger karaktertjes. Styrax obassia en Styrax hemsleyanus zijn beide tamelijk kleine bomen die, heel anders dan de Japanse storaxboom, hun bloemen in flinke trossen hebben. Nu moet je daar als tuinier wel wat geduld voor hebben, het duurt echt een paar jaar voordat de eerste bloemtrossen aan je storax komen. Dat verklaart voor een deel ook wel waarom het geen bomen zijn die echt doorgedrongen zijn tot in iedere tuin.
Het toverwoord van de marketing, visueel aantrekkelijk aanbieden, wordt immers een beetje lastig bij een boompje dat een paar jaar op zijn eerste bloemen laat wachten. Maar het geduld van de geoefende tuinier wordt bij de echt mooie planten wel vaker een beetje op de proef gesteld. Het zijn overigens in het gebruik geen moeilijke bomen, al groeien ze bij voorkeur wel in een goed doorlatende en humusrijke grond. Dat wil zeggen, wees een beetje kwistig met compost, bij voorkeur van je eigen blad uit de tuin. Ook veenaarde of tuinturf door de bestaande tuingrond mengen kan de storaxboom al blij maken. Het is geen plant van enorme hoeveelheden mest, er komen geen kwalen in voor, het is een ziektevrije plant. Zon of schaduw, het maakt de storaxboom niet zoveel uit, al lijken ze op wat drogere grondsoorten een voorkeur voor een plekje in de halfschaduw te hebben.
Kwekers
Met mijn ouders, ik kom uit een geslacht van kwekers, bezochten we toen ik jong was regelmatig Engelse tuinen en parken. Je kan wel zeggen dat mijn liefde voor planten er met harde hand in is geslagen. Maar ik kan me nog goed herinneren de lichte staat van opwinding waarin mijn ouders konden raken als we een Styrax japonicus in het vizier kregen. Verstandige mensen als het waren, bezochten we die tuinen immers met name in de oogsttijd. In oktober hangt de Japanse storaxboom helemaal vol met eivormige grijswitte vruchten, niet alleen erg decoratief, maar ook een prima manier om ze te kweken. En aan een boom zo vol geladen mist men één twee pruimpjes niet… Het duurde overigens wel een tijd voordat uit zo’n vruchtje weer een nieuw storaxboompje kon ontkiemen, voor ons als kinderen veel te lang om onze aandacht er bij te kunnen houden. Meestal kiemen de zaden van de Styrax pas in het tweede jaar, blijven ze rustig een heel jaar onbeweeglijk in de grond zitten voordat ze boven de grond komen.
Nee, dan is sterrenkers of radijsjes zaaien voor kinderen toch net iets leuker. Het zaaien van Styrax kent natuurlijk ook andere beperkingen, je kan de wilde soort weliswaar uitstekend op deze manier vermeerderen, maar de selecties niet. Als je zaait zijn de nakomelingen allemaal weer een beetje verschillend en als je als kweker een identieke kloon wilt maken dan zul je die ongeslachtelijk moeten vermeerderen. In het geval van de storaxboom, stekken of enten. Dus stel je wilt die Styrax japonicus met chocoladebruin voorjaarsblad en zachtroze bloemen, dan heb je als tuinier aan een zaailing niets, dan moet je een gestekte of geënte cultivar kopen. Dan pas weet je precies wat je krijgt.
Op onze website kun je best veel verschillende selecties van de Styrax vinden. En natuurlijk beschrijven we daar ook wat de verschillende kwaliteiten zijn van de desbetreffende plant.
